2.2.1. Duurzame inhouden in je opleiding/opleidingsonderdeel
2.2. Onderwijzen OVER duurzaamheid
2.2.1. Duurzame inhouden in je opleiding/opleidingsonderdeel
7 minuten
In dit filmpje licht Ingrid Molderez, docente en onderzoekster aan de KU Leuven, faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, toe hoe ze in de faculteit studenten in contact brengen met sociale organisaties. Op deze manier krijgen studenten inzicht in meer duurzame praktijken.
De meest eenvoudige manier om duurzame kennis te integreren in je opleiding is door de bestaande leerinhoud (meer) te oriënteren op duurzaamheid of nieuwe duurzame inhouden toe te voegen. Dat kan je op verschillende manieren doen.
In dit onderdeel:
- inspireren we met enkele vragen die je jezelf als docent kan stellen en reiken we je per vraag enkele voorbeelden aan uit andere opleidingen. Jouw antwoorden op deze vragen zouden als basis kunnen dienen voor de opmaak van leerdoelstellingen voor duurzaamheid;
- geven we een inkijk in duurzame inhouden van een aantal opleidingsonderdelen;
- ga je zelf aan de slag.
Op zoek naar duurzame inhouden voor je opleiding/opleidingsonderdeel
We inspireren aan de hand van een aantal vragen en voorbeelden:
Welke duurzame theoretische inhouden zijn relevant om op te nemen in je opleiding/opleidingsonderdeel?
- Een docent(e) uit de opleiding Sociale Wetenschappen licht in zijn/haar les het donutmodel van Kate Raworth toe en kadert zo duurzame ontwikkeling.
- Een docent(e) uit de opleiding Geneeskunde biedt inzicht in de verschillende problemen op vlak van gezondheid en welzijn en de toenemende ongelijkheid t.o.v. ziekte en dood, al naargelang de doelgroep waartoe men behoort.
- Een opleiding Rechten biedt opleidingsonderdelen aan over mensenrechten en een democratisch rechtssysteem en over milieurecht.
- Een docent(e) uit de opleiding Bedrijfsmanagement breidt zijn/haar opleidingsonderdeel uit met ‘handelen volgens aanvaarde ethische normen’ (zoals bv. geen kinderarbeid).
- Een opleiding Toerisme en Hotelmanagement voorziet via een extra opleidingsonderdeel ruimte om in te gaan op interculturele communicatie en ethische gedragscodes.
- Een docent(e) van een opleidingsonderdeel ‘algemene economie’ laat de problematiek van milieu als schaarste aan bod komen, de wijze waarop economen het milieu-/ duurzaamheidsprobleem bekijken, de rol van de overheid hierin, de verdeling van zowel nationale als internationale welvaart, de wijze van meten van het Nationaal Inkomen en de Human Development Index (een index die de verdeling van welvaart wereldwijd in kaart brengt).
Kan je duurzame alternatieven aanreiken voor huidige leerinhouden?
- Een docent(e) Tuinarchitectuur breidt zijn/haar cursus over plantensoorten uit met biodiversiteitsvriendelijke en regiospecifieke planten.
- Een docent(e) Productontwikkeling in de Ingenieursopleiding maakt de keuze om duurzame productontwikkeling centraal te stellen. Een student leert om naast economische en technische criteria ook rekening te houden met sociale en ecologische criteria.
- Een docent Architectuur reikt zijn/haar studenten alternatieve oplossingen aan om verharding tegen te gaan.
Welke duurzame praktijken uit jouw discipline kan je laten zien?
- Een docent(e) Economie laat bedrijven zien met een duurzaam businessmodel. Studenten werken vervolgens in groep voor een bestaande bedrijfscase een duurzaam alternatief uit.
- Een docent(e) Omgevingsrecht behandelt ‘de klimaatzaak’.
- Een docent binnen Sociologie bezoekt initiatieven die de sociale cohesie binnen buurten bevorderen.
Welke gastsprekers kan je uitnodigen om duurzame inzichten aan bod te laten komen?
- Een docent(e) uit de opleiding Mode laat de oprichter van kledingmerk Wearable Stories aan het woord en iemand van JBC over hun beleid rond maatschappelijk verantwoord ondernemen.
- Een docent(e) uit de opleiding Cultuurwetenschappen laat de directeur van de AB vertellen over hun duurzaam energie- en transportbeleid.
Welke duurzame praktijkervaringen kan je inbouwen?
- Een docent(e) Wijsbegeerte laat studenten via maatschappelijk engagement bijdragen aan organisaties die werken met kwetsbare groepen. De studenten toetsen hun filosofische visies aan dit deel van de samenleving.
- Studenten uit de opleiding Criminologie denken binnen een gevangeniscontext, samen met gevangenen, na over ‘wat een rechtvaardige straf is’.
- Studenten uit de Lerarenopleiding lager onderwijs lopen stage bij mensen in armoede, vluchtelingen, kinderen met moeilijke thuissituaties ... Zo leren ze met een brede en constructieve blik naar de wereld kijken en voelen ze zich mee verantwoordelijk voor een verbonden en rechtvaardige samenleving.
Kan je duurzame onderwerpen voor bachelor- en masterproeven aanbieden?
- Masterproef UGent: Duurzame ontwikkeling en educatie: een kwalitatief onderzoek in de Pedagogische Wetenschappen en het Sociaal Werk.
- Masterproef UAntwerpen: Een verkennende studie naar drie duurzaamheidskenmerken van cohousing in Vlaanderen: betaalbaarheid, sociale inclusie en duurzaam wonen & bouwen.
- Masterproef UAntwerpen: Boomerang: een herbruikbaar voedselverpakkingssysteem voor de supermarkt."
Leerdoelstellingen formuleren m.b.t. duurzame inhouden
Je kan duurzame inhouden toevoegen in je opleidingsonderdeel, maar je kan ook een stap verder gaan en ervoor opteren om ze expliciet op te nemen in je leerdoelstellingen. Op die manier geef je duurzaamheid een centrale en structurele plek in je opleidingsonderdeel of opleiding.
Ingenieursstudent:
- heeft kennis over de principes van ecodesign en kan deze toepassen in ontwerpen.
Economiestudent:
- heeft kennis over de verdeling van zowel nationale als internationale welvaart, de wijze van meten van het Nationaal Inkomen en de Human Development Index.
Student geneeskunde:
- heeft kennis over en ervaring met toenemende ongelijkheid t.o.v. ziekte en dood al naargelang de sociale groep waartoe men behoort, de groeiende groep mensen met meervoudige problemen op vlak van gezondheid en welzijn en de vroege ontwikkeling van kinderen die geboren zijn in een kansarm gezin.
Inkijk in opleidingsonderdelen die duurzame inhouden integreren
Bekijk twee cases die je aandacht trekken :
Diversity, equality and inclusion in organizations OPO - UHasselt
|
Ecologische geschiedenis OPO - UAntwerpen
|
||
Duurzaamheid, veiligheid en milieu OPO - UAntwerpen
|
Omgevingsrecht: klimaatzaak onder de loep OPO -
UGent |
||
Seminaries circulair bouwen OPO - UHasselt
Metabolisme en voeding: van wegwerpkennis naar duurzaam leren OPO - KU Leuven |
Green Office haal meer uit je thesis - Duurzame masterproef - KU Leuven
|
De stadsacademie Duurzame masterproef - Ugent
De wetenschapswinkel -Duurzame masterproef - UAntwerpen
|
Zelf aan de slag
Vragen uit het notitieboek:
- Welke duurzame inhouden wil je opnemen in je opleiding/opleidingsonderdeel?
- Welke duurzame alternatieven kan je aanreiken voor bestaande leerinhouden?
- Welke duurzame praktijken kunnen je opleidingsonderdeel versterken?
- Welke gastsprekers kan je uitnodigen om bepaalde duurzame inzichten aan bod te brengen?
- Welke duurzame ervaringen kan je inbouwen?
- Waar/hoe kan je duurzame onderwerpen voor duurzame bachelor- en masterproeven vinden?
- Inleiding
-
Hoofdstuk 1
- 1.1. Wat is duurzaamheid voor jou?
- 1.2. Goed leven met respect voor de natuur
- 1.3. Een waaier aan denkkaders
- 1.4. Duurzaamheid – geen eenduidig verhaal
- 1.5. Duurzaamheid: begripsbepaling
- 1.6. Duurzaamheid– een tijdlijn
- 1.7. Complexe duurzaamheidsuitdagingen – enkele invalshoeken
- 1.8. Hoe sterk is je duurzaamheidsreflex in het dagelijkse leven?
- 1.9. Besluit: rol én impact van onderwijs?
-
Hoofdstuk 2
- 2.1. Duurzaamheid in een opleiding/opleidingsonderdeel
- 2.2. Onderwijzen OVER duurzaamheid
- 2.3. Onderwijzen VOOR duurzaamheid
- 2.4. Duurzaamheidscompetenties evalueren
- 2.5. Werken aan duurzaamheid op opleidingsniveau
- Hoofdstuk 3
- Bronnenlijst